Κωνσταντίνος Χ. Παπαδόπουλος, Επιμελητής Α΄ Καρδιολογίας, Υπεύθυνος του ιατρείου καρδιακής ανεπάρκειας, Νοσοκομείο ΄΄Κοργιαλένειο- Μπενάκειο΄΄, Ε.Ε.Σ.
Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί μία από τις σημαντικότερες απειλές για τη δημόσια υγεία καθώς εμφανίζεται σε σημαντικό ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού (άνω του 10% μεταξύ των ατόμων ηλικίας μεγαλύτερης των 70 ετών), παρουσιάζει υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα, αύξηση των νοσηλειών στο νοσοκομείο και υψηλό κόστος για την αντιμετώπισή της.
Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια αποτελούν μια ευπαθή, υψηλού κινδύνου, ομάδα πληθυσμού και έχουν αυξημένες πιθανότητες απορρύθμισης, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο της πανδημίας. Ο κύριος λόγος είναι ότι ιός Covid-19 δρα κυρίως στο αναπνευστικό σύστημα αλλά μπορεί να προσβάλει και άλλα όργανα όπως η καρδιά, τα αγγεία και ο εγκέφαλος, άμεσα ή και έμμεσα λόγω υποξαιμίας και συστηματικής φλεγμονής. Επιπλέον, απορρύθμιση της καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να συμβεί αυτή την περίοδο, ακόμα κι αν οι ασθενείς δεν προσβληθούν από τον ιό, λόγω κυρίως της δυσχερούς επικοινωνίας με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, του φόβου και της αναβολής των τακτικών επισκέψεων στον ιατρό τους και της ανεπαρκούς λήψης της φαρμακευτικής τους αγωγής, λόγω αδυναμίας συνταγογράφησης ή και καθυστέρησης τροποποίησής της, όταν αυτό χρειάζεται.
Τα κυριότερα συμπτώματα και σημεία απορρύθμισης που μπορεί να εμφανίζει ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια είναι η δύσπνοια στην ηπιότερη προσπάθεια και την κατάκλιση, το αίσθημα παλμών (αρρυθμία), το θωρακικό άλγος, η ευκολότερη κόπωση / αδυναμία και τα οιδήματα (πρήξιμο) στα πόδια με αύξηση του σωματικού βάρους. Σε κάθε τέτοια περίπτωση ο ασθενής πρέπει να απευθύνεται άμεσα στον ιατρό του.
Για τη διαχείριση της νέας αυτής πραγματικότητας και την αντιμετώπιση των δύσκολων συνθηκών αυτή την περίοδο οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να εστιάσουν σε ορισμένα βασικά μέτρα προστασίας και πρόληψης:
- Να παραμένουν στο σπίτι, περιορίζοντας στις απολύτως απαραίτητες, τις μετακινήσεις τους και να χρησιμοποιούν την τηλε-εργασία και την τηλε-επικοινωνία όπου αυτό είναι εφικτό.
- Να κρατούν αποστάσεις τουλάχιστον 1.5-2 μέτρων και να χρησιμοποιούν τη μάσκα απαραίτητα όποτε βγαίνουν από το σπίτι αλλά και σε περιπτώσεις που έρχονται σε στενή επαφή με οικία πρόσωπα τα οποία έχουν κοινωνικές επαφές, όπως πχ, παιδιά και εγγόνια. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οποιοσδήποτε έρχεται σε επαφή με άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια θα πρέπει επίσης να συμβάλει στην προστασία τους με τη χρήση μάσκας και διατήρηση των αποστάσεων.
- Να φροντίζουν την ατομική υγιεινή τους με συχνό και προσεκτικό πλύσιμο των χεριών, να τρέφονται υγιεινά προσέχοντας το βάρος τους και να διατηρούν καθαρό το χώρο τους
- Να συνεχίζουν να λαμβάνουν τη φαρμακευτική αγωγή τους τόσο για την καρδιακή ανεπάρκεια όσο και για τις πιθανές άλλες παθήσεις τους. Τυχόν αλλαγή στην αγωγή θα πρέπει να γίνεται μόνο κατόπιν συνεννόησης με τον ιατρό τους.
- Να διατηρούν τη ψυχική υγεία τους με την επιλογή κατάλληλα προσαρμοσμένων για την περίοδο τρόπων ψυχαγωγίας και άθλησης και να απευθύνονται σε συγγενικά και φιλικά πρόσωπα για βοήθεια, ενθάρρυνση και στήριξη, όποτε αυτό θεωρούν ότι είναι απαραίτητο.
- Να μάθουν να ελέγχουν και να φροντίζουν τον εαυτό τους με την καθημερινή εκτίμηση σωματικού βάρους, της αρτηριακής πίεσης και του σφυγμού και την παρακολούθηση για πιθανά συμπτώματα και σημεία απορρύθμισης της κατάστασης τους. Σε κάθε τέτοια περίπτωση όπως και σε περίπτωση έναρξης συμπτωμάτων λοίμωξης όπως πυρετός και βήχας είναι απαραίτητη η επικοινωνία με το θεράποντα ιατρό τους.
- Να εμβολιαστούν για την εποχική γρίπη και για τον πνευμονιόκοκκο που χρειάζεται.
- Να ελαττώσουν τη συχνότητα των προγραμματισμένων επισκέψεων στον ιατρό τους και να προτιμήσουν την άυλη συνταγογράφηση, όπου είναι εφικτό. Αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να σημαίνει μείωση της επικοινωνίας με τον ιατρό και παραμέλησης της εκτίμησης της κατάστασής τους. Η ψηφιακή τεχνολογία θα μπορούσε να συμβάλλει στην απομακρυσμένη παρακολούθηση των ασθενών αυτών μέσα και από ειδικές πλατφόρμες τηλεεπικοινωνίας και τηλεϊατρικής με την προϋπόθεση ύπαρξης ενός καλά οργανωμένου δικτύου παρακολούθησης από εξειδικευμένα ιατρεία καρδιακής ανεπάρκειας και προσωπικό κάτι το οποίο στη χώρα μας, δυστυχώς, δε είναι ακόμα ιδιαίτερα διαδεδομένο.
Οι σημερινές συνθήκες μας επηρεάζουν όλους και δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο τον τρόπο ζωής των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Με την αναγκαία προσοχή και τις κατάλληλες ενέργειες και οδηγίες, οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια θα μπορέσουν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τη καθημερινότητά τους και να ξεπεράσουν κατά το δυνατόν, ανώδυνα τη δύσκολη αυτή περίοδο. Η διατήρηση της σωματικής και ψυχικής υγείας τους, είναι υπόθεση όχι μόνο δική τους και των συγγενικών τους προσώπων αλλά και της οργανωμένης πολιτείας, μέσω κυρίως των υπηρεσιών υγείας.
